Tijdens de puberteit leert een kind eigen keuzes te maken, ook op financieel gebied. Kinderen die leren omgaan met geld, hebben daar de rest van hun leven plezier van. Met een beperkt budget leren ze een vaste periode te overbruggen. En: op=op!
Jong geleerd, oud gedaan
Financiële opvoeding begint al op jonge leeftijd. Vanaf 6 jaar is het advies om te starten met zakgeld. Zakgeld en leren sparen zijn twee belangrijke onderwerpen als het gaat om financiële opvoeding. Hieronder gaan we in op 6 veel gestelde vragen van ouders en opvoeders.
1. Je bent het niet eens met de uitgaven van je kind
Je kind geeft veel geld uit dingen die in jouw ogen onnodig en nutteloos zijn. Wat nu? Het is belangrijk om je te realiseren dat sociale druk vaak een rol speelt bij de keuzes van pubers. Probeer je daarom in te leven in de belevingswereld van uw kind. Dit helpt om de uitgaven van je kind bespreekbaar te maken.
Het Nibud adviseert om geldafspraken te maken met je puber. Je bespreekt dan samen de risico’s en problemen waar je kind tegenaan loopt. Je probeert je puber bewust te maken van de gevolgen van keuzes op financieel gebied. Vervolgens maak je samen met je kind afspraken waaraan zak- of spaargeld besteed mag of moet worden. Hoeveel mag het uitgeven per ‘categorie’? Denk hierbij aan: kleding, snoep, make-up, games en cadeautjes voor verjaardagen. Een belangrijke vuistregel om te hanteren is op=op. Kinderen mogen fouten maken in dit leerproces. Juist door onverantwoorde keuzes worden verkeerde keuzes in de toekomst voorkomen.
Sommige ouders kiezen ervoor om hun kind vrij te laten in het besteden van hun geld. Ze leren dan ook dat een bepaalde keuze soms niet handig was en pakken het een volgende keer anders aan. Ook dit is financieel opvoeden.
Kijk ook op Hulp bij financiële opvoeding op de website van het NIBUD.
2. Je kind leent geld van vrienden
Veel scholieren lenen wel eens geld (van vrienden, ouders etc.). Vaak gaat het dan om kleine bedragen, maar soms lenen jongeren meer geld, bijvoorbeeld voor vakantie of aanschaf van een spelcomputer. Schrik niet te erg als je kind geld leent. Hierin zitten mooie financiële lessen verstopt. Op latere leeftijd krijgen de meeste mensen immers te maken met lenen, bijvoorbeeld in de vorm van een studieschuld of hypotheek.
Lenen moet echter wel verantwoord zijn. Dit betekent dat van te voren duidelijk is of je de lening kunt afbetalen. Als je ervoor kiest om je kind geld te lenen, maak dan duidelijke afspraken over het terugbetalen. Spreek je kind erop aan als de afspraken niet worden nagekomen.
Het Nibud raadt af om extra geld te lenen wanneer je kind hier vaak om vraagt. Als je steeds tegemoet komt aan de vraag om geld te lenen, leert je kind daar niet zoveel van. Het is dan belangrijker om samen na te gaan waarom zij/hij niet uitkomt met het geld.
3. Je kind laat zich beïnvloeden door reclame
Kinderen en jongeren krijgen voortdurend reclame en advertenties te zien. Vooral jonge tieners zijn makkelijk beïnvloedbaar. Kijk daarom samen naar de reclames. Bespreek met je kind wat de reclame met hem of haar doet. Zo maakt je je kind weerbaar tegen reclames. Ook dit gaat met vallen en opstaan. Je kind mag fouten maken. Koopt het iets dat enorm tegenvalt, dan is dat een waardevolle les. En uiteraard moet de uitgave ook in het budget passen.
4. Moet je nog wel zakgeld geven als je kind een bijbaantje heeft?
Officieel mag een kind werken vanaf 13 jaar. Kinderen jonger dan 13 kunnen best al wat geld verdienen met klusjes voor ouders of de buren. In de top 3 van bijbaantjes vanaf 13 jaar staat; folders bezorgen, oppassen en karweitjes. Gemiddeld verdient een kind daar tussen de € 3,- en € 5,- per uur mee. Vanaf 15 jaar mag een kind werken in de supermarkt of horeca. Zodra een kind werkt, verdient het zijn eigen geld. Op de website van het Nibud staat wat een kind per uur mag verdienen: Bijbaan: wat verdient het?.
Sommige ouders vragen zich af of ze nog steeds zak- en kleedgeld moeten geven als het kind zelf geld gaat verdienen. Dit hangt af van de afspraken die je maakt met je kind. Als afspreekt dat je kind spaart van zijn loon, dan is het reëel dat hij/zij ook nog (gedeeltelijk) zak- en/of kleedgeld krijgt.
Heeft je kind een bijbaantje en ontvang je huurtoeslag? Voor het berekenen van de huurtoeslag telt de belastingdienst het inkomen van medebewoners mee. Voor thuiswonende kinderen tot 23 jaar telt in 2022 alleen het inkomen boven € 5.110,- bruto mee. Geef de inkomsten van je medebewoner(s) door via Toeslagen en voorkom een terugvordering van de huurtoeslag.
5. Je kind heeft een eigen bankrekening. Waar moet je op letten?
De leeftijd waarop je kind een eigen bankrekening mag openen, verschilt per bank. Voor kinderen onder de 12 heet het een kinderrekening; voor kinderen ouder dan 12 jaar een jongerenrekening. Als ouder houd je makkelijk toezicht op de rekening, omdat je zelf ook gemachtigd bent om de rekening te gebruiken. Sommige banken versturen zelfs berichten wanneer je kind met de betaalpas betaalt. Ook kun je als ouder instellen wat je kind maximaal op kan nemen of kan betalen per week. Op een kinderrekening of jongerenrekening kan je kind nooit rood staan, dat is wel zo veilig.
Op een jongerenrekening kun je als ouder toestemming geven voor internetbankieren. Bij sommige banken is dit pas vanaf 15 jaar toegestaan. Leer je kind veilig online bankieren en leer het dat een pincode geheim is.
Het is slim om voor je kind ook meteen een spaarrekening te openen. Dit kan op elke leeftijd. Geef je kind steeds meer vrijheid in de spaardoelen en laat het steeds meer zelf betalen. Zo raakt je kind vanzelf gewend aan het omgaan met geld en geldzaken.
6. Kan je kind zelf al belasting terugvragen?
Als je zoon of dochter in een jaar meer dan 15 euro aan loonheffing heeft betaald, kan het belasting terugvragen voor het kalenderjaar waarin hij of zij gewerkt heeft. Dit kan ook nog voor de afgelopen 5 jaar. Scholieren betalen vaak te veel loonbelasting. Dit geld kun je terugvragen. Zie de website van de Belastingdienst: Jongeren: belasting terugvragen of betalen. Hiervoor is in ieder geval een jaaropgaaf en DigiD-code nodig. Aan de aanvraag van een DigiD is geen minimumleeftijd verbonden. Wel zijn er instanties die jongeren onder een bepaalde leeftijd niet toelaten op hun website.
Tip: laat je kind zelf aangifte doen en controleer deze samen. Zo stimuleer je de zelfstandigheid en zelfredzaamheid.
Het NIBUD weet alles van rondkomen met je geld. NIBUD adviseert om kinderen vanaf zes jaar zakgeld te geven. Op de website van het NIBUD vind je veel handige informatie.
Meer weten?
Wil je meer weten over wat er komt kijken bij de financiële opvoeding van pubers? Neem contact op met Geldloket Emmen. We helpen je graag!
